Προκειμένου να επιτύχει ολοκληρωτικά το στόχο του, που δεν ήταν άλλος από τον αφανισμό των Ποντίων, το τουρκικό εθνικιστικό κίνημα του Κεμάλ δημιούργησε στην Αμάσεια —σε μια από τις ωραιότερες πόλεις της Μικράς Ασίας—, τα δικαστήρια ανεξαρτησίας, στα οποία πραγματοποιήθηκε το τελευταίο στάδιο της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Στα δικαστήρια αυτά, υποτίθεται πως διεξάγονταν νόμιμες δίκες, κάτι που φυσικά δεν γινόταν. Οι δίκες ήταν συνοπτικές, με το κατηγορητήριο να είναι ίδιο για όλους: κατηγορούνταν ότι είχαν ενεργήσει με στόχο την απόσπαση μεγάλων οθωμανικών εδαφών για τη δημιουργία της Δημοκρατίας του Πόντου· με την απόφαση να ήταν πάντα καταδικαστική και να εκτελείται άμεσα.
Όλοι οι κατηγορούμενοι καταδικάζονταν σε θάνατο δι’ απαγχονισμού.
Τα δικαστήρια της Αμάσειας ξεκίνησαν τη λειτουργία τους τον Αύγουστο του 1921, ωστόσο το σχέδιο άρχισε να οργανώνεται από το Δεκέμβριο του 1920. Τότε οι κεμαλικοί ξεκίνησαν τις συλλήψεις εξέχουσων προσωπικοτήτων του Πόντου, τους οποίους και φυλάκιζαν στην Αμάσεια.
Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων είναι άγνωστος, ωστόσο εκτμάται ότι εκτελέστηκαν συνολικά περίπου 400 με 450 Πόντιοι.
Οι εκτελεσθέντες ήταν πολιτικοί, δημοσιογράφοι, εκπρόσωποι του θρησκευτικού βίου της τοπικής ελληνικής κοινότητας. Το σοκαριστικό, ωστόσο, της όλης υπόθεσης, που δείχνει την ψυχρότητα και το μίσος των Τούρκων, ήταν το γεγονός με τον μητροπολιτικό αντιπρόσωπο Αμάσειας, Ευθύμιο Ζήλων. Ο ίδιος, ενώ άφησε τη τελευταία του πνοή στη φυλακή λόγω τύφου, το άψυχο σώμα του τοποθετήθηκε κανονικά στην αγχόνη, η οποία είχε τοποθετηθεί στην κεντρική πλατεία της πόλης.
Τα δικαστήρια της Αμάσειας πέτυχαν το στόχο τους, που δεν ήταν άλλος από τον αφανισμό των αντιπροσώπων του ποντιακού ελληνισμού. Αντιδράσεις για την όλη αυτή διαδικασία υπήρξαν εντός και εκτός Τουρκίας, χωρίς, ωστόσο να αλλάξει κάτι, αφού το κακό είχε ήδη γίνει.
Μερικοί από τους απαγχονισθέντες ήταν ο επιχειρηματίας και πολιτικός, πρώην μέλος του οθωμανικού κοινοβουλίου Ματθαίος Κωφίδης, ο δημοσιογράφος και εκδότης Νίκος Καπετανίδης, ο διευθυντής της Οθωμανικής Τράπεζας της Σαμψούντας Παύλος Παπαδόπουλος, ο διευθυντής του μονοπωλείου καπνού της Μπάφρας Ιορδάνης Τοτομανίδης, ο τραπεζίτης Δημοσθένης Δημήτογλου, δάσκαλοι και μαθητές του Κολλεγίου «Ανατόλια» Μερζιφούντας, ορισμένοι από τους οποίους αθλητές της ποδοσφαιρικής ομάδας του σχολείου «Πόντος Μερζιφούντα», ο μητροπολιτικός αντιπρόσωπος Αμάσειας Ευθύμιος Ζήλων, ο πρωτοσύγγελος της μητρόπολης Αμάσειας Πλάτων Αϊβαζίδης, ο Τραπεζούντιος επιχειρηματίας Αλέξανδρος Ακριτίδης, ενώ ερήμην καταδικάστηκαν ο μητροπολίτης Τραπεζούντας, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρύσανθος, ο μητροπολίτης Αμάσειας Γερμανός Καραβαγγέλης, ο μητροπολίτης Χαλδίας Λαυρέντιος και ο πολιτικός Λεωνίδας Ιασωνίδης.
