Πέθανε χτες σε ηλικία 86 ετών ο Νίκος Τσαλικίδης —μετά τον θάνατο και του Πόλιου Παπαγιαννίδη— ένας γνήσιος εκφραστής της ποντιακής μουσικής παράδοσης και θεμέλιος λίθος του «Φάρου Ποντίων» Θεσσαλονίκης. «Ο Φάρος Ποντίων αποχαιρετά ένα Θεμέλιο λίθο του Συλλόγου, τον Νίκο Τσαλικίδη. Ανοίγοντας την πόρτα του Συλλόγου, μας υποδεχόταν με τη λύρα στο χέρι και ένα πλατύ, καθάριο, κουτουλέτ΄κο χαμόγελο… Με τη λύρα του μεγαλώσαμε και η φωνή του αντηχεί ακόμη στις παιδικές μας αναμνήσεις. Αθάνατος!» αναφέρει η ανακοίνωση του «Φάρου Ποντίων» Θεσσαλονίκης.
Η εξόδιος ακολουθία θα γίνει σήμερα στις 13:00 στη Δορκάδα Θεσσαλονίκης.
Στις 30 Μαρτίου 2019 ο «Φάρος Ποντίων» Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του εορτασμού των 50 ετών από την ίδρυση του Συλλόγου, τίμησε τον Νίκο Τσαλικίδη —μεταξύ των Γιάννη Καλπατσινίδη και Κόλλια Κετικίδη— για την πολύχρονη προσφορά του στον Σύλλογο. «Ο Νίκος Τσαλικίδης ήταν το πρώτο πρωινό τηλεφώνημα του πατέρα μου (σ.σ. Στάθης Ευσταθιάδης). Ερχόταν σε μόνιμη βάση στο σπίτι μας, και από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου σε αυτόν τον σύλλογο ήταν εδώ ένας Τσαλικίδης, να μας προϋπαντήσει. Ο Τσαλικίδης όταν έπιανε την λύρα στο χέρι άλλαζε μορφή, φωτιζόταν το πρόσωπο του, έπαιζε όρθιος και τραγουδούσε με την χαρακτηριστική βροντερή φωνή του, και γύριζε στην μέση του κύκλου, κοιτάζοντας όλους στα μάτια με αυτό το καθαρό βλέμμα του και αφιέρωνε στον καθένα ξεχωριστά δίστιχα. Θείο Νίκο νιώθω ιδιαίτερη τιμή και συγκίνηση σήμερα που σε τιμούμε γιατί είσαι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι αυτού εδώ του Συλλόγου, αλλά είσαι και ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των παιδικών μου χρόνων» ανέφερε συγκινημένη η πρόεδρος του του «Φάρου» και διδάκτωρ λαογραφίας Μυροφόρα Ευσταθιάδου σε εκείνη την τιμητική εκδήλωση για τον Νίκο Τσαλικίδη.
Την τιμητική πλακέτα είχε παραδώσει τότε στον Νίκο Τσαλικίδη η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων (ΠΟΠΣ) Χριστίνα Σαχινίδου, φανερά συγκινημένη. Ο Νίκος Τσαλικίδης επίσης εμφανώς συγκινημένος εξιστόρησε την γνωριμία του με τον αείμνηστο Στάθη Ευσταθιάδη και τόνισε μεταξύ άλλων: «Όταν περνάω αυτή την πόρτα (σσ του «Φάρου Ποντίων») μου έρχονται πάρα πολλές αναμνήσεις. Είμαι το παλαιότερο μέλος αυτή την στιγμή που βρίσκεται εδώ μέσα. Στο σύλλογο γράφτηκα το 1969 όταν και ιδρύθηκε ο Σύλλογος. Έζησα πάρα πολλά με τον Στάθη Ευσταθιάδη. Μεγάλωσα τρία παιδιά, μεγάλωσα εφτά εγγόνια και μεγάλωσα και 17 δισέγγονα».
Ποιος ήταν ο Νίκος Τσαλικίδης
Στην Κούτουλα της κεντρικής Ματσούκας, ένα χωριό κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά υπήρχε ένας ξακουστός λυράρης. Ο Κώστης ο Τσαλίκς. Ήταν ο πατέρας του Νίκου Τσαλικίδη, από όπου πήρε το έναυσμα για να μάθει κι αυτός λύρα. Η μάνα του, Ανατολή, ήταν γεννημένη στο Ακ νταγ-μαντέν. Ο Κώστης με την ανταλλαγή εγκαθίσταται στη Σταυρούπολη και η Ανατολή στο Κορδελιό. Φίλοι του πατέρα του όμως, τον παρακινούν να φύγει από τη Θεσσαλονίκη. Άλλωστε οι περισσότεροι πρόσφυγες τότε αναζητούσαν γη, χώματα, για να δουλεύουν όπως ήξεραν και παρχάρια για να τους θυμίζουν την πατρίδα.
Έτσι, το 1927 πηγαίνει στη Μαυροράχη Λαγκαδά. Ο Νίκος γεννιέται το 1934. Στα 14 του χρόνια αρχίζει και παίζει λύρα, σχεδόν αυτοδίδακτα. Ήταν τόσο καλός που ένας ξάδελφός του μόλις τον άκουσε, του χάρισε τη λύρα που είχε κατασκευάσει για τον εαυτό του. Στα χωριά του Λαγκαδά είναι εγκατεστημένοι κι άλλοι Πόντιοι πρόσφυγες μουσικοί από τα χωριά της Τραπεζούντας, όπως ο Χρήστος Αϊβαζίδης, αλλά και Τσιμερίτ΄. Όλοι αυτοί διαμόρφωσαν μέσα στο χωνευτήρι της παράδοσης ένα ιδιαίτερο μουσικό τοπικό ύφος, τα λεγόμενα «λαγκαδιανά». Αυθεντικός εκφραστής των σκοπών αυτών, ο Νίκος Τσαλικίδης.
Δουλεύει σε όλη του τη ζωή ως οικοδόμος και ένα μικρό διάστημα ως ταβερνιάρης. Η Αθηνά, η γυναίκα του, που παντρεύτηκαν πολύ νωρίς, το 1954 (ο Νίκος δηλαδή ήταν μόλις 20 ετών), η Αθηνά λοιπόν, καθώς μεγάλωσαν μαζί, είχε την τύχη να ακούσει όλα αυτά τα χρόνια πολλά δίστιχα αφιερωμένα στα κάλλη της, αλλά και σατιρικά, τα οποία και άκουγε αδιαμαρτύρητα. Απέκτησαν τρία παιδιά, τον Κώστα, την Ανατολή και τη Γιαννούλα, εγγόνια και δισέγγονα. Το Στάθη Ευσταθιάδη τον άκουγε από το ’50 στις ραδιοφωνικές εκπομπές. Τον γνώρισε όμως προσωπικά το 1969 ως δικηγόρο, μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου.
Ο Νίκος Τσαλικίδης στο Φάρο Ποντίων ήταν ο πρώτος που έμπαινε και ο τελευταίος που έφευγε. Μέλος της Διοίκησης, υπεύθυνος σκηνικών, κουβαλητής σκηνικών, υπεύθυνος του καφενείου του συλλόγου, τεχνικός στις ραδιοφωνικές εκπομπές, λυράρης, τραγουδιστής, ηθοποιός του ποντιακού θεάτρου και…αδελφικός φίλος του Στάθη Ευσταθιάδη. Πιστός στο Φάρο Ποντίων, δίνοντας όλο του το «είναι» σε κάθε εκδήλωση, σε κάθε χορό, σε κάθε ταξίδι.
