Μέσα από τη συγκλονιστική της πορεία επιβίωσης, η ιστορία της Σάνο Χάλο (Sano Halo), γεννημένης Ευθυμίας Βαρυτιμίδου, ζωντανεύει με τρόπο σπαρακτικό τη φρίκη της Γενοκτονίας των Ποντίων 106 χρόνια μετά, και τη δύναμη του ανθρώπου απέναντι στη βαρβαρότητα.
Η Ευθυμία ήταν μόλις δέκα ετών όταν η οικογένειά της εκτοπίστηκε βίαια από το χωριό Άγιος Αντώνιος στην περιοχή της Κερασούντας, κατά τη δεύτερη φάση των μαζικών διώξεων των Ελλήνων του Πόντου από τις κεμαλικές δυνάμεις. Η πορεία θανάτου προς τα ενδότερα της Ανατολίας υπήρξε ανελέητη. Ο θάνατος παραμόνευε καθημερινά. Πείνα, εξάντληση και οι βαρβαρότητες των Τούρκων στρατιωτών δεν άφηναν περιθώριο για αξιοπρέπεια ή πένθος.
Απομονωμένη από τους γονείς της, η μικρή Ευθυμία δίνεται από ανάγκη σε μια οικογένεια Τούρκων. Η γυναίκα που την αναλαμβάνει, η Ρουθ, της αλλάζει το όνομα σε Σάνο – γιατί «δεν μπορούσε να προφέρει το Ευθυμία». Μαζί με το όνομά της, χάνει και την ταυτότητά της. Ένα παιδί-σκιά, χωρίς ρίζες, σε μια χώρα που προσπαθούσε να εξαφανίσει κάθε ίχνος της ελληνικής παρουσίας.
Κακοποιημένη, καταφέρνει να δραπετεύσει. Η μοίρα την οδηγεί στην αγκαλιά μιας αρμένικης οικογένειας στο Ντιγιαρμπακίρ και από εκεί στο Χαλέπι της Συρίας, σε μια πορεία διαφυγής από τη φωτιά. Εκεί παντρεύεται, στα 15 της, έναν Ασσύριο μετανάστη, τον Αβραάμ Χάλο, και ξεκινά τη δεύτερη πράξη της ζωής της – στη Νέα Υόρκη.
Χρόνια αργότερα, με τη βοήθεια της κόρης της, Θία Χάλο, η Σάνο ξεδιπλώνει τη μνήμη της στο συγκλονιστικό βιβλίο «Not Even My Name» («Ούτε το όνομά μου»), ένα χρονικό επιβίωσης, μαρτυρίας και αξιοπρέπειας. Ένα βιβλίο που συγκίνησε τον κόσμο και ενίσχυσε τον αγώνα για τη διεθνή αναγνώριση της Ποντιακής Γενοκτονίας.
Το 2009, η Σάνο και η κόρη της απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια, σε μια συμβολική και βαθιά συγκινητική αποκατάσταση. Η ίδια, μέχρι και τον θάνατό της το 2014 σε ηλικία 105 ετών, δεν σταμάτησε να μιλά για τη Γενοκτονία, ζητώντας δικαίωση, αλλά και ειρήνη.
Η Σάνο Χάλο δεν ήταν απλώς επιζήσασα. Ήταν μαχήτρια της μνήμης. Το όνομά της, που της το πήραν παιδί, έγινε αργότερα σύμβολο ενός ολόκληρου λαού που δε λησμονεί. Και μέσα από τη φωνή της, τα παιδιά του Πόντου μιλούν ακόμη.
Πηγή: tovima.gr
