Τα ιστορικά ποντιακά σωματεία της Θεσσαλονίκης «Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης» και «Μέριμνα Ποντίων Κυριών» ετοιμάζουν τον χειμώνα τιμητική εκδήλωση για τον συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά.
Αφορμή της εκδήλωσης η επανέκδοση του βιβλίου «Γη του Πόντου» με προλόγους των καθηγητών Κωνσταντίνου Φωτιάδη, Κυριάκου Χατζηκυριακίδη και Θεοδόση Κυριακίδη.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στους χώρους της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης του Μητροπολιτικού Ποντιακού Σωματείου με τη μεγάλη μορφωτική δράση και ημερομηνία ίδρυσης το έτος 1933.
Ο Δημήτρης Ψαθάς το 1966, αναγνωρισμένος ως κορυφαίος χρονογράφος, λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας, έσκυψε κατανυκτικά στις παιδικές του αναμνήσεις από την Τραπεζούντα του Πόντου και στους ηρωισμούς των Πόντιων πολεμιστών και συνέγραψε τη «Γη του Πόντου».
Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό αυτοβιογραφικό – ιστορικό χρονικό που χαρακτηρίστηκε ως η «Βίβλος του Ποντιακού Ελληνισμού» από τον Πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο όταν το προλόγισε το 1993.
«Το βιβλίο αυτό ήταν χρέος μου προς τη μακρινή εκείνη γη του Ακριτικού Ελληνισμού που κάποτε έπρεπε να εκτελέσω», δήλωνε ο Ψαθάς στην εφημερίδα «Τα Νέα» στις 13 Δεκεμβρίου του 1966.
«Γεννήθηκα στην Τραπεζούντα του Πόντου όπου και πέρασα τα παιδικά μου χρόνια μέσα στα μεγάλα γεγονότα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Η παιδική μου ζωή ήταν γεμάτη από συγκλονιστικές αναμνήσεις όπως η κατοχή του ανατολικού Πόντου από τον ρωσικό στρατό, η σφαγή των Αρμενίων, η διάλυση του τσαρικού στρατού, η ένοπλη αντίσταση των Ποντίων, η ομαδική φυγή στη Ρωσία. Όλα αυτά που ο χρόνος ποτέ δεν έσβησε ήταν η απαρχή για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού…».
Στις 27 Μαρτίου του 1967 η «Γη του Πόντου» κέρδισε το Πρώτο Βραβείο Λογοτεχνίας από την «Εστία Νέας Σμύρνης» που συνοδευόταν από χρηματικό έπαθλο 5.000 δρχ. το οποίο ο συγγραφέας προσέφερε στην «Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης» για τη «Στέγη του Απόρου φοιτητή».
Πενήντα οκτώ χρόνια αργότερα η Λένα Ψαθά – Νίτσου, εγγονή του συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά, με αφορμή τη νέα έκδοση της Γης του Πόντου, επισκέφτηκε τον ιστορικό σύλλογο «Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης».
Ο καθηγητής της Έδρας Ποντιακών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, ένας σύγχρονος ερευνητής με όραμα, ξενάγησε την εγγονή του Δημήτρη Ψαθά και τον σύζυγό της στους χώρους του ιστορικού συλλόγου και τους έδειξε τα έγγραφα από το Πολιτικό Αρχείο του Εθνικού Συμβουλίου του Πόντου που φυλάσσονται στην Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης τα οποία μαρτυρούν τα γεγονότα της Γενοκτονίας των Ποντίων τη χρονική περίοδο 1916 – 1922.
Παρών στην ξενάγηση ήταν και το δραστήριο μέλος του συλλόγου, Ανέστης Στεφανίδης, από το Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, που αυτή την εποχή πραγματοποιεί την έρευνα για την καταγραφή της ιστορίας της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης που θα αποτυπωθεί σε ένα πλούσιο λεύκωμα. Σε αυτό το λεύκωμα θα συμπεριληφθεί μεταξύ άλλων και αρχειακό υλικό του Δημήτρη Ψαθά, όπως επιστολές και χρονογραφήματα.
Η «Μέριμνα Ποντίων Κυριών» το δεύτερο μεγάλο ιστορικό σωματείο της Θεσσαλονίκης που πρόκειται να τιμήσει τη μνήμη του Τραπεζούντιου συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά στην εκδήλωση που θα συνδιοργανωθεί στην «Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης», είναι ένα σωματείο που ιδρύθηκε το 1904 στην Τραπεζούντα του Πόντου.
Η «Μέριμνα» από την ίδρυσή της μέχρι τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922 προσέφερε μεγάλο κοινωνικό έργο στον Πόντο όπως αυτό της λειτουργίας Ορφανοτροφείου και της περίθαλψης και εγκατάστασης προσφύγων που εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους.
Το 1923 το σωματείο αυτό επανιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη και προσέφερε εργασία σε κοπέλες που αντιμετώπιζαν θέμα επιβίωσης μετά τον ξεριζωμό τους με τη Μικρασιατική καταστροφή.
Στις μέρες μας η «Μέριμνα Ποντίων Κυριών Θεσσαλονίκης» αποτελεί ένα δραστήριο και ενεργό σωματείο με πλούσιο κοινωνικό έργο (διατηρεί βρεφονηπιακό σταθμό και Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων) αλλά παράλληλα προσφέρει πλούσια πολιτιστική δράση στο Μουσείο της Μέριμνας, ένα μουσείο της ποντιακής τέχνης που πραγματικά κεντά τη μνήμη.
Ψυχή της Μέριμνας Ποντίων Κυριών η πολύ δραστήρια Πρόεδρος Ανατολή Δημητριάδου που ξενάγησε με ζεστασιά και ποντιακή φιλοξενία στους χώρους και στα εκθέματα του μουσείου τη Λένα Νίτσου.
Η εγγονή του συγγραφέα προσέφερε στο Μουσείο το ενδεικτικό της μεγαλύτερης αδερφής του Δημήτρη Ψαθά, της Βικτωρίας Ψαθά, από το Παρθεναγωγείο Τραπεζούντος με «άριστα» το σχολικό έτος 1908-1909 καθώς και μια οικογενειακή φωτογραφία των γονιών του Δημήτρη Ψαθά, του ζεύγους Μαρίας Χαραλαμπίδου και Ιωάννη Ψαθά στις αρχές του αιώνα (1900) των ονομαστών φωτογράφων του Πόντου αδερφών Κακούλη.
Κλείνουμε με τα λόγια του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Κωνσταντίνου Φωτιάδη που έχει προλογίσει τη νέα έκδοση του βιβλίου «Γη του Πόντου» και δέχτηκε στο σπίτι του την εγγονή του συγγραφέα κατά την επίσκεψή της εκεί.
Ο καθηγητής ομολογεί στον πρόλογο της νέας έκδοσης της «Γης του Πόντου» πως το μοναδικό αυτό βιβλίο του Δημήτρη Ψαθά υπήρξε για εκείνον αποκάλυψη και πηγή έμπνευσης όταν το 1968 νέος φοιτητής ακόμη ο ίδιος και εκκολαπτόμενος ερευνητής της Ιστορίας του Πόντου ανακάλυψε πολλά στοιχεία μέσα σε αυτό για τις μελέτες του.
Στον πρόλογό του ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης αποκαλεί τον Δημήτρη Ψαθά «Όμηρο και Ηρόδοτο της Ιστορίας του Πόντου» και τη Γη του Πόντου «πηγή για πολλές μελέτες και διδακτορικά».
Πηγή: catisart.gr
